Een jongen die nauwelijks kan praten, en dan toch lezen? Dat lijkt heel vreemd. Toch is dat wat Sijmen, een jongen van 9 jaar met een Autisme Spectrum Stoornis (ASS), graag wilde. Wil je weten op welke bijzondere manier Sijmen mij heeft gevraagd om te leren lezen, dat kun je lezen in onderstaande blog.
Een atypische ontwikkeling
|
We zijn gewend van kinderen met een normale, of beter gezegd een typische ontwikkeling, dat het spreken veel eerder start dan het lezen. Kinderen beginnen rond hun eerste jaar met communicatieve klanken en woordjes. Lezen start pas als ze zes of zeven jaar zijn, in groep 3. |
 |
Bij kinderen met autisme verloopt de ontwikkeling andersom. Martine Delfos spreekt van een atypische ontwikkeling. Spreken, hechting en sociale vaardigheden ontwikkelen zich bijvoorbeeld later dan cognitieve vaardigheden.
Ik ontmoette Sijmen op zijn dagopvang. Ik was door zijn moeder Kim, oprichtster van Stichting Passie (www.stichting-passie.nl), gevraagd om eens mee te kijken naar Sijmens ontwikkeling. Er was een BCBA betrokken bij zijn ABA thuisprogramma (ABA = Applied Behavior Analysis). Sijmen had al mooie stappen gezet, maar beiden hadden het gevoel niet verder te komen. Kim vroeg mij om langs te komen voor een adviserend consult (https://www.noviabegeleiding.nl/ouders/adviserend-consult).
Een regenboog aan ontwikkelingsleeftijden
Ik was te gast op zijn groep. Ik zag in Sijmen duidelijk de regenboog aan ontwikkelingsleeftijden die zo kenmerkend is voor kinderen met autisme. Kinderen met autisme kunnen op bepaalde ontwikkelingsgebieden versneld zijn en zijn op andere ontwikkelingsgebieden vaak vertraagd. De manier waarop Sijmen gebruik maakte van de muziekinstrumenten en zijn ritme gevoel was minstens leeftijdsadequaat. Sijmen heeft potentie op het gebied van muziek. Wat betreft zijn taalbegrip en zijn gesproken taal, daarin zag je duidelijk een vertraging. Sijmen sprak enkele woordjes.
Waarom dan toch lezen? Omdat Sijmen mij dat heeft gevraagd!
Als je naar zijn taalontwikkeling kijkt, dan lijkt lezen niet echt voor de hand te liggen. Waarom heb ik dan toch het lezen geadviseerd? Dat was heel helder: Sijmen heeft dat aan mij gevraagd. Het duurde even voordat ik hem begreep, maar dankzij zijn geduld werd het me toch duidelijk:
De kinderen mochten buitenspelen op het plein van de dagopvang en ik ging mee. Sijmen had even gespeeld, maar zat al een tijdje op een bankje naar iets te kijken. Ik ging bij hem zitten. Op het bankje was een gedenkbordje met een korte tekst. Hij had zijn pet boven het gedenkbordje opgehangen. Hij was nu al langere tijd met dat gedenkbordje bezig, dus ik probeerde te ontdekken wat hij daar zo interessant aan vond. Wat wilde hij daarmee vragen of aan mij laten zien?
Ik probeerde eerst te trommelen op het gedenkbordje, want dat had hij met muziekles ook zo leuk gevonden. Daar reageerde hij niet op. Toen probeerde ik de schaduwwerking van het licht, omdat kinderen met autisme vaak grote interesse hebben in de werking van natuurwetten. Dat was het ook niet. Vervolgens probeerde ik of het voorlezen van de tekst was wat hij wilde. Het was het allemaal niet.
Gebruik je intuïtie en je creatieve denken
Geduldig bleef Sijmen bij het bordje zitten, de lieverd, wachtend totdat ik zijn vraag eindelijk zou snappen. De vraag was voor hem zo helder, maar het kostte mij grote moeite om zijn vraag te begrijpen. Ik was behoorlijk door mijn ideeën heen op dat moment. Het enige wat er nog in mij opkwam was het benoemen van een letter.
Had ik daar achter gekomen door een evidence-based-observatielijst in te vullen? Nee. Alleen doordat ik me verwonderde over wat hem zo trok in dat gedenkbordje, ontdekte ik zijn wens. Doordat ik me oprecht afvroeg wat hij interessant vond, ik niet direct een antwoord had, en daardoor ruimte in mijn hoofd hield voor mijn intuïtie, ontdekte ik deze onverwachte vraag.
Toen ik dat deed, had ik zijn interesse. Hij zei direct de letter na. Iedere letter die ik voor zei, zei hij na. Als ik bijvoorbeeld zei: de r van rood en rond, dan zei hij niet alleen de letter, maar ook de woordjes meteen na. Op dat moment wist ik dat SIjmen veel interesse had in leren lezen. Dat was wat hij me wilde laten zien met behulp van het gedenkbordje. Eindelijk snapte ik zijn vraag!
Hoe ging het toen verder?
Kim, zijn moeder, kwam Sijmen ophalen en ik ging met hen mee naar huis. Ik besprak Sijmens wens met Kim. Ze had op dat moment alleen kartonnen boekjes waar hij bij kon. Jarenlang had ze hem ook papieren boekjes gegeven, maar die scheurde hij vooral. Gelukkig had zijn oudere broer nog een boek liggen van Jungle Book. Ik vroeg Sijmen of hij wilde dat ik het aan hem voorlas. Hij kwam bij me zitten en bleef lang geconcentreerd luisteren en naar de plaatjes kijken. Toen ik het boek aan hem gaf zodat ik met zijn moeder kon praten, keek hij zelf nog een tijdje met veel interesse in het boek. Hij heeft het boek niet gescheurd.
| Ik adviseerde leespraat om Sijmen te leren lezen. Zo konden we gebruik maken van zijn sterke visuele kant. Een van zijn begeleiders had ervaring met leespraat. Vol enthousiasme is het team toen begonnen met het aanleren van lezen. Ze leren ongebruikelijke woorden aan, want ze kiezen uitsluitend woorden die Sijmens interesse hebben. |  |
Het is zo mooi om te zien! Uiteindelijk zal het hem helpen bij zijn communicatie.
Wil je meer van dit soort blogs in je inbox ontvangen? Stuur mij dan een mailtje of abonneer je op mijn nieuwsbrief via https://jolandascherpenzeel.nl/contact