Over hoe iedereen normaal moet zijn, in de smalste zin van het woord. Je leest over hoe ik het zorgsysteem ervaar als kijker, zorgprofessional, moeder van 4 eigen-wijze kinderen en als intens mens met mijn eigen-aardigheden. Nu deel 2: als zorgprofessional.
In blog deel 1 schreef ik over hoe ik het zorgsysteem ervaar als kijker van de documentaire Tygo in de psychiatrie. Ik kon niet anders dan concluderen dat we, mogelijk vanuit de beste intenties, een diagnosefabriek hebben ontwikkeld in plaats van een systeem waar mensen kunnen uitrusten als ze moe zijn van de pijn van het leven.
Ben ik tegen diagnoses? Niet per definitie, maar een diagnose heeft alleen nut als het bijdraagt aan (zelf) acceptatie en betere zorg. En dat resultaat zie ik niet vaak ontstaan na een diagnose. Mensen lijken niet meer helder naar de mens achter het label te kunnen kijken, zodra er een diagnose is.
Als zorgprofessional
Op 2 verschillende manieren ontdek ik hoe het systeem werkt. In mijn rol als zorgprofessional waarin ik buiten het systeem probeer te blijven en van binnenuit iets probeer te veranderen. In mijn rol als begeleider van kinderen en volwassenen die zijn vastgelopen in ons zorgsysteem en die daar buiten willen blijven.
Hoogbegaafdheid in het zorgsysteem - Boas
Boas, een hoogbegaafde jongen van 10 jaar, heeft een roerige basisschooltijd achter de rug. Hij liep vast in het schoolsysteem. De leerkrachten van groep 4 en groep 5 konden niets met hem. Er ontstond een onhoudbare situatie. Boas werd onderzocht: hoogbegaafd en ADHD. Ik vroeg hem wat zijn toekomstdroom was: 'nou, ik hoop een niet al te dramatisch leven. Gewoon een normale baan. Werk wat ik leuk vind en waar ik goed mee kan verdienen '. Ondanks alle talenten die Boas heeft, hoopte hij vooral op een niet te dramatisch leven. Ik zie dat vaak bij de kinderen waar ik mee werk en waar hoogbegaafdheid of autisme spelen, dat het zelfbeeld zo laag is. Ze zijn anders, dus afwijkend, dus minder. Dat is wat ze voelen en bevestigd krijgen.
Yentle
Yentle is een meisje van 11 jaar. Ze voelde zich ongelukkig op school, al jaren. Ze heeft 3 intelligentietests gehad. Op de eerste scoorde ze ongeveer 125, op de 2e ongeveer 100 en op de 3e test nog maar 85. Was Yentle minder intelligent geworden? Nee, zeker niet. Wel ongelukkiger en steeds meer onzeker. Haar ouders melde haar aan bij de GGZ. Na een lang traject waarin er veel onderzocht werd, was Yentle nog niet verder gekomen. Wel had ze verschillende diagnoses gekregen. Eerst dachten ze aan autisme. Toen ouders duidelijk maakte dat ze haar hier niet in herkenden, namen de zorgprofessionals dat serieus. Het werd een werkhypothese. Een ongespecificeerde angststoornis en ongespecificeerde ADHD werden wel vastgesteld. Er was geen behandeling mogelijk, alleen medicatie.
Hoe ik Yentle zie? Als een sprankelend en energiek meisje met een sterke wil. Ze is heel gevoelig, denkt en voelt intens, wat in mijn ogen passend is bij hoogbegaafdheid. Ze mag leren om haar gevoeligheid constructief en krachtig in te zetten en vooral goed voor zichzelf te zorgen als ze merkt dat haar gevoeligheid veranderd in een kwetsbaarheid. Daar mag ik haar bij ondersteunen.
Dit zijn 2 voorbeelden van kinderen die ik de afgelopen weken heb ontmoet. Toevallig 2 voorbeelden van hoogbegaafde kinderen, maar bij kinderen met autisme speelt dit net zo goed.
Waarom probeer ik buiten het systeem te blijven?
Ik wil graag oprechte zorg bieden, los van het label en met een natuurlijke ruimte voor neurodiversiteit.
- Een diagnose is een versmalling van de complexiteit die ons mensen kenmerkt. Een diagnose geeft aan wat er mis is met de persoon, maar laat buiten beschouwing wat het effect van de omgeving is.
- Ik wil me vrij voelen tijd te investeren in de ander, om hem echt te begrijpen.
- Ik wil niet beperkt worden tot maar 8 of 10 behandeluren.
- Ik wil verslaglegging maken die ten dienste staat aan het doel, namelijk kwaliteit en communicatie, en niet vanuit angst voor tuchtrecht of omdat het protocolair is vastgelegd. Zonde van de behandeltijd.
- Ik wil vanuit mijn eigen kennis, ervaring en intuïtie proberen de ander bij te staan en niet ingeperkt te worden door een methode die gangbaar is.
Daarmee beweer ik niet, dat bovenstaande niet mogelijk is in de GGZ. Ik merk echter wel de negatieve invloed van de absurdistische financiële prikkels op bovenstaande wensen van mij. Ook begrijp ik dat het leven voor sommige mensen zo zwaar is, dat het voor hen van levensbelang is dat er intensieve zorg middels een opname beschikbaar is. Ik denk alleen dat we de balans behoorlijk zijn kwijt geraakt.
Hoe probeer ik buiten het systeem te blijven?
Ik heb orthopedagogiek en onderwijskunde gestudeerd. Daarna kreeg ik een baan aangeboden als universitair docent en junior orthopedagoog bij het Ambulatorium van de universiteit. Passend zou zijn om dan ook de opleiding tot GZ-psycholoog te volgen. Tegenwoordig is die opleiding een must om enigszins mee te mogen denken over kinderen en jongeren in ons zorgsysteem.
Ik voelde een sterk verlangen om vrij en autonoom te zijn. Ik had veel gewerkt tijdens mijn studie. Ik kende de bureaucratie, de logheid van zorginstellingen, de beklemmende richtlijnen en de beperktheid van labels waarin men dacht. Het paste niet bij mij.
Ik begon op mijn 23e als zelfstandige
Tegelijkertijd werd ik door de supervisor van mijn werk met een jongen met ASS gevraagd een eigen praktijk te beginnen. Doodeng, maar ook vrij. Ik besloot daarvoor te gaan. Ik volgende een masteropleiding aan de universiteit van Texas (online) om mij te specialiseren in APplied Behavior Analysis (ABA, een specifieke vorm van gedragstherapie) en autisme. Het was een feit. Ik was 23 jaar oud en functioneerde als zelfstandig expert op het gebied van Autisme en gedragstherapie.
Maatwerk is niet mogelijk in een systeem
Veel studiegenoten en vriendinnen volgden het gebruikelijke traject. GZ psycholoog, daarna Klinisch Psycholoog of Psychotherapeut. Zij hebben financiële zekerheid, opleidingen worden betaald, secundaire arbeidsvoorwaarden zijn aanwezig. Tegelijkertijd worden zij ook beperkt door het systeem. Als zelfstandig therapeut moet ik iedere keer weer de keuze maken, ga ik mee in het systeem of niet?
Al jaren verleen ik zorg aan kinderen en jongeren, ik sta ouders bij, coach volwassenen, geef supervisie en werkbegeleiding aan gedragsdeskundigen, verzorg workshops en professionaliseringstrajecten voor teams. Maar ik voldoe niet aan de kwalificaties om in het zorgsysteem van de overheid te passen.
Ik begrijp dat er kwaliteitseisen moeten zijn en dat het voor ouders en gemeentes fijn is om op kwalificaties te kunnen vertrouwen, maar de vraag is: kan dat eigenlijk wel? Zijn de kwalificaties een garantie voor goede zorg, of is het een garantie dat je de zorg krijgt die in ons huidige zorgsysteem past? Ondanks mijn opleidingen en mijn ervaring is er maar één conclusie: ik word door het systeem niet voor vol aangezien. Ik pas er niet in. Maatwerk is niet mogelijk in systemen.
Wat doe ik om van binnenuit het systeem te veranderen?
Al jaren geef ik verdiepende workshops, opleidingen en professionaliseringstrajecten aan teams. Zorgprofessionals komen bij mij omdat ze diep van binnen de behoefte voelen om gewoon weer goed te leren kijken naar de mens, vanuit liefde en acceptatie en los van alle labels en financiële mogelijkheden en onmogelijkheden. Ze komen bij mij omdat ze merken dat als ze werken aan hun persoonlijke ontwikkeling, ze van binnenuit een betere zorgverlener worden.
En dat is precies hoe ik probeer om van binnenuit het zorgsysteem te veranderen, door te werken met de mensen die de zorg maken. Door hen weer in contact te brengen met hun beste intenties en compassie, die ze door de werkdruk en de regeldruk vaak gewoon kwijt raken. Door hen geïnspireerd en goed beslagen ten ijs met een frisse blik naar die moeilijke client te laten kijken. Dat is ook gewoon een kind met een verhaal. Als je zijn verhaal begrijpt, begrijp je hem.
Wil je ook lezen hoe ik als moeder van 4 unieke kinderen en als intens mens het zorgsysteem ervaar, houdt dan mijn blog in de gaten op https://jolandascherpenzeel.nl/bewustzijn-blog. Mocht je hem in je mail willen ontvangen, stuur dan een mailtje naar This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it..
Je kunt je inschrijven voor mijn nieuwsbrief met meer van dit soort blogs door mij een mailtje te sturen van je aan te melden via https://jolandascherpenzeel.nl/contact (doorscrollen naar beneden) of op https://noviabegeleiding.nl/